Community
Hoe zorg je voor een veilige omgeving?
Hoe creeer je een veilige omgeving, waarin studenten fouten durven te maken en ‘durven’ te leren?29 oktober 2019
Kennistags: Coaching & mentoring / Didactics
Reacties
U moet ingelogd zijn om te reageren, gebruik het formulier aan de linkerkant om in te loggen met uw solis gegevens.
Allerleerst wil ik even het verschil benadrukken tussen een veilige en een comfortablele leeromgeving; in een veilige omgeving moet de student zeker nog wel uitgedaagd of uit haar/zijn ‘comfort zone’ gehaald worden, dus de omgeving mag niet enkel prettig worden.
Daarna zijn mijns inziens drie zaken fundamenteel voor een veilige omgeving:
1. het creëren van een balans tussen grenzen zetten en open discussie toelaten (bv. zet de grens bij expliciet rascisme en seksisme, maar zeg dat oprechte vragen hierover bv. wel mogen)
2. het creëren van voldoende ‘rapport’ tussen docent en studenten, alsook tussen studenten onderling (wanneer deelnemers elkaars achtergronden qua mens-zijn wat beter kennen en begrijpen, zullen ze ook sneller elkaar empathisch benaderen; dit komt openheid en veiligheid ten goede).
3. het creëren van een balans tussen studenten erbij betrekken en ze in hun zwijgen respecteren (let hier ook goed op persoonlijke en/of culturele achtegronden). Tenslotte hangt veiligheid natuurlijk ook af van het onderwerp van de cursus – eentje over kolonialisme geeft een heel andere dynamiek dan één over algebra…
De vraag die ik mezelf stel is hoe je vind ik het zelf, als mens en docent, om fouten te maken. Mijn bewuste en onbewuste overtuigingen hierover zullen zeker mijn reactie in het contact met studenten beïnvloeden. Bieden we studenten écht ruimte om fouten te maken en daarvan te leren wanneer we vooral op goede resultaten beoordelen?
Volgens mij is het hierbij ook heel zinvol om je altijd eerst af te vragen ‘waarom vind ik dit belangrijk?’. Want daar zit ook vaak het antwoord op de vraag in verscholen.
Persoonlijk vind ik een veilige omgeving belangrijk omdat inclusiviteit voor mij een kernwaarde is in het onderwijs. Inclusiviteit kan alleen maar slagen als je tijd en aandacht besteed aan elkaar leren kennen, samen de spelregels van ‘het leslokaal’ definieert.
Ik weet bijvoorbeeld uit mijn eigen onderzoek dat crisisorganisaties beter functioneren en dat samenwerken beter gaat als mensen elkaar aardig vinden, er groot onderling vertrouwen is, en als mensen weten op welke gemeenschappelijke waarden het werk gestoeld is.
Omdat ik inclusiviteit belangrijk vind en weet dat we door onderling vertrouwen beter zullen samenwerken, besteed ik tijd en aandacht aan het samen definiëren van die gemeenschappelijke waarden, en werk ik aan een basis voor onderling vertrouwen.
Een voorbeeld daarvan is een oefening aan het begin van een cursus die ik heb ontwikkeld op basis van het filmpje ‘All that we share’ – een commercial voor de Deense televisie (onze collega’s Madelijn Strick en Lars Tummers hebben overigens ook onderzoek gedaan naar of dit soort activiteiten saamhorigheidsgevoel vergroten, zie https://www.uu.nl/nieuws/filminterventie-bevordert-saamhorigheidsgevoel).
Ik gebruik een aangepaste versie daarvan, waarbij ik eerst goed uitleg wat we gaan doen en dat mensen vrij zijn om wel of niet te reageren.
Ik lees statements voor (bijvoorbeeld ‘ik ben lid van een politieke partij, ik voel me wel eens eenzaam, ik ben perfectionistisch, ik hou van sporten, ik wil graag ambtenaar worden’) en bespreek de antwoorden die studenten geven met elkaar.
Ik doe dan zelf ook altijd mee, dat vind ik erg belangrijk.
Wil je de oefening ontvangen ter inspiratie, laat het me dan weten!