Sibe Doosje

Dilemma’s bij MC toetsing

Toen ik met vijftien andere docenten de cursus Onderwijskundig leiderschap ging volgen, had ik me voorgenomen me goed te verdiepen in toetsing. Psychologie is een grote opleiding en er worden jaarlijks veel toetsen gemaakt en afgenomen. In het jaar dat ik de cursus volgde, richtte ik me op multiple choice toetsen en ik onderzocht in de basisfase van onze opleiding hoe het met deze vorm van toetsen zat. Dat project heette Toets de toets en het leverde een mooi beeld op van hoe divers iedereen de MC toetsing aanpakte. Ik kreeg bewondering voor de coördinatoren die worstelden met de kwestie hoeveel en welke vragen ze aan studenten moesten stellen, en dat over een aantal jaren heen. Tijdens dat traject kwamen vele dilemma’s van de toetser langs. Ik pik er twee uit.

Een van die dilemma’s was hoeveel antwoordmogelijkheden je moest kiezen. De vragenmakers zaten nogal vast aan het stramien van vier antwoordmogelijkheden. Vooral het bedenken van de vierde mogelijkheid bleek lastig en werd nogal eens opgelost met een totaal onzinnig antwoord, of de verlegenheidsoplossing ‘Geen van deze bovenstaande’. Voor studenten kan dat een signaal zijn dat ‘Geen’ in ieder geval niet het juiste antwoord is. Een docent bedenkt zich namelijk wel drie maal alvorens een vraag te stellen waarop alleen maar foute antwoorden gekozen kunnen worden. Meestal wil die docent de student met de toets alsnog iets leren, namelijk hoe het wel zit. Drie foute antwoordmogelijkheden doen dat niet. Een ander dilemma was wat je met de MC toets nu eigenlijk wilt toetsen. In een academische setting wil je graag hogere cognitieve vaardigheden toetsen, zoals begrip en inzicht. Hoewel dat met MC in principe mogelijk is, blijkt dat in de praktijk lastig. Vaak betreft het belangrijke theoretische concepten en definities of belangrijke conclusies uit onderzoeken, zogenaamde feiten. De vragenmaker moet bedenken welke leerdoelen gediend zijn met de vragen uit de MC toets en wat dus de moeite waard is om te toetsen. Daarbij is er een verschil in basiskennis (de wetenschappelijke taal die studenten in het begin van hun studie aanleren) en specialistische kennis verderop in de opleiding. Die basiskennis verandert vaak niet erg en kan dus makkelijker met MC getoetst worden. Het gaat dan om basisconcepten, reguliere inzichten en vaststaande feiten uit handboeken. Specialistische kennis ligt vaak niet vast in handboeken en is veel vloeiender. Dat maakt dit type kennis ook minder geschikt om met MC te toetsen. Bovendien heb je dan te maken met veel kleinere groepen studenten en dan is het vaak de moeite niet om een MC vragenbank op te zetten. Dit is allemaal gedacht vanuit het gegeven dat je een MC toets hebt. Maar het kan ook zinvol zijn om nog eens goed naar je leerdoelen te kijken en te beslissen welke vorm van toetsing daarbij het beste past. En dat hoeft niet altijd MC te zijn.

De komende tijd zal ik nog wel meer dilemma’s tegenkomen. Toets de toets krijgt namelijk een vervolg in de vorm van MC+, een verfijning en uitbreiding naar andere opleidingen van de faculteit Sociale Wetenschappen. Ik ga het project, dat gericht is op een verhoging van toetsdeskundigheid bij docenten, net als mijn vorige project samen met Jaap Milius van het COLUU doen en daar verheug ik me enorm op. Jaap heeft veel verstand van toetsen en ik leer elke dag nog bij. Als een van de medeoprichters van TAUU deel ik graag kennis met andere docenten, over MC toetsing of andere aspecten van didactiek. Over MC+ horen jullie nog van mij. Maar ik hoor ook graag welke al dan niet prangende kwesties er leven bij mensen die ons UU-onderwijs maken. Mijn cursus heeft me geleerd dat er een hele vijver van enthousiaste docenten is waar je je vragen in kunt gooien en die je een snel en deskundig antwoord oplevert. Die vijver heet TAUU en ik ben een van de kikkers die in de vijver zit te wachten.

Sibe Doosje, mede-initiator van TAUU, S.Doosje@uu.nl