Joris Veenhoven

Breng lijn aan in je opleiding

Bij veel curricula van opleidingen in het Hoger Onderwijs is er een verschil tussen papier en praktijk. Opleidingsprogramma’s kunnen op papier nog zo mooi zijn opgebouwd, studenten zien vaak de samenhang niet. Ook al staan academische vaardigheden herhaaldelijk op het programma, het biedt geen garantie dat studenten die op het eind van hun opleiding ook werkelijk beheersen.

Het probleem is tweeledig: 1) onderwijs is niet goed genoeg op elkaar afgestemd: met name bij academische vaardigheden kan de afstemming vaak nog verbeterd worden (onderzoeksvaardigheden, schrijfvaardigheden, professionele vaardigheden, etc); 2) voor zover er wel lijn in zit zijn deze niet goed zichtbaar voor studenten én docenten. Eén van de gevolgen is dat bij de bachelor- of masterthese, waar veel leerlijnen samenkomen, studenten niet meer goed weten welke kennis waar aan bod is gekomen, en hoe deze toe te passen. Omdat begeleiders ook niet goed weten welke kennis verondersteld mag worden, zijn zij veel tijd kwijt met het opfrissen daarvan.

Om het probleem van de zichtbaarheid van leerlijnen aan te pakken, is een webtool ontwikkeld die in een paar muisklikken studenten en docenten een overzicht geeft van een leerlijn en hoe deze ingevuld wordt op cursusniveau. De leerlijnentool is ontwikkeld in het kader van het USO project ‘Zichtbare leerlijnen’, waar vier faculteiten in participeren: Bèta, Diergeneeskunde, Geesteswetenschappen en Sociale wetenschappen (Met als facultaire projectleiders respectievelijk: Frits Flesch, Harold Bok, Sigrid Merx en Leoniek Wijngaards).

Bij alle betrokken opleidingen zijn één of meerdere leerlijnen geïnventariseerd en ingevoerd in de leerlijnentool, variërend van professionele vaardigheden en analysevaardigheden tot onderzoeksvaardigheden in brede zin. Het bijgevoegde screenshot van één van deze leerlijnen, geeft een indruk van de leerlijnentool.

Voorbeeldweergave uit de UU webtool leerlijnen

Hoewel de tool in eerste instantie bedoeld is om leerlijnen zichtbaarder te maken, kan het ook gebruikt worden als instrument om de leerlijnen zelf te verbeteren. De tool geeft zicht op overlap en hiaten in het curriculum, en kan daarom goed als startpunt gebruikt worden voor een opleidingsbrede discussie over verbetering van de samenhang in het opleidingsaanbod.

Bij de betrokken opleidingen worden momenteel pilots uitgevoerd met het gebruik van de leerlijnentool in het onderwijs. Om het gebruik te stimuleren is voor psychologiestudenten een kort instructiefilmpje gemaakt. Dit geeft een goede indruk van de mogelijkheden van de leerlijnentool: http://youtu.be/34sX1U41Y0c

De eerste indrukken van studenten zijn positief. Bijvoorbeeld bij Farmacie hebben ondervraagde masterstudenten die met de tool gewerkt hebben onlangs aangegeven de tool handig en overzichtelijk te vinden. Zelfs een student die de bachelor in Groningen gedaan heeft is blij met de tool: “Ik heb mijn bachelor in Groningen gedaan dus ik heb de vakken in de leerlijntool zelf niet gevolgd. Hierdoor is het voor mij misschien nog wel handiger dat dit nu zo mooi op een rijtje staat en kan ik snel en overzichtelijk terug vinden wat is behandeld en in welk vak.”

De resultaten van de andere pilots met het gebruik van de tool worden verwacht in het najaar van 2015. Op basis daarvan worden aanbevelingen opgesteld voor gebruik van de tool en inbedding in het onderwijs. In de loop van 2016 moet duidelijk zijn wanneer en hoe andere opleidingen binnen de UU gebruik kunnen maken van de leerlijnentool.

Leoniek Wijngaards-de Meij (Faculteit Sociale Wetenschappen) & Joris Veenhoven (COLUU, Onderwijsadvies & Training)