Bos, J.C. (Jaap)

Went to see the gypsy

Afgelopen zaterdag de lezing van Bruno Latour gevolgd in de stadschouwburg van Utrecht. Afgeladen zaal, veel studenten. Een enerverende ervaring!

Latour sprak over het ‘Anthropocene’, het tijdperk op aarde waarin de mens haar sporen heeft achtergelaten. Wanneer is het ‘anthropocene’ begonnen? Lang geleden, maar zeker na de Verlichting is het hard gegaan.

De lezing begon met een geestig filmpje, over een nieuwsuitzending met een expert die gevraagd werd over wat we kunnen doen om een mondiale catastrofe te voorkomen. Antwoord: 20 jaar geleden hadden we nog alle mogelijkheid iets te doen. Nu niet meer.

Latour: bevinden we ons kort voor, middenin of kort na de catastrofe?

De Verlichting: de triomf van de wetenschap, maar ook, zegt Latour, het moment waarop wij de aarde ons hebben toe-geëigend als een object dat vanzelfsprekend van ons zou zijn. Niets is minder waar, maar juist daarom zijn we niet in staat om adequaat te reageren nu de catastrofe nadert.

‘Wat zou u doen als ik zei dat de schouwburg in brand staat? Gaat u discussiëren over de vraag of ik gelijk heb, en of de kans dat ik gelijk heb 12% is of 70%?’

Waarom noem ik deze lezing? Omdat Latour een van de weinig figuren is die in staat is out of the box te denken. Zijn argumenten staan schreef op de werkelijkheid, zijn contra-intuïtief en toch overtuigend. En last but not least: wil je leren hoe je college moete geven – neem een voorbeeld aan Latour, die op aantrekkelijke wijze formuleert, sterk gebruik maakt van visuele middelen en de zaal een uur schijnbaar moeiteloos in zijn greep had.