Bos, J.C. (Jaap)

Maartje stuitert – en leert

Door Jaap Bos (Teaching Fellow Sociale Wetenschappen 2013-2015)

Een studente, ik noem haar Maartje, valt met enige regelmaat mijn kantoortje binnen, hier in het Langeveldgebouw. Ze komt onaangekondigd langs, en omdat ik mijn deur zoveel als mogelijk is open laat staan gaat dat ook makkelijk. ‘Meneer Bos,’ zegt ze dan, terwijl ze binnenwandelt, ‘ik vroeg me af…’ Wat volgt is een niet altijd helemaal samenhangend verhaal, of liever gezegd, het is wel samenhangend, maar de zinnen buitelen over elkaar heen. Als ze me na een of twee minuten verwachtingsvol aankijkt probeer ik razendsnel uit de overvloed aan woorden en ideeën een vraag te peuren, of iets anders, waar ik antwoord op kan geven.

Maartje barst van de ideeën. Niet alles is even goed uitgedacht, en niet alles is even praktisch. Met niet alles ben ik het eens. Geeft niet. Mijn antwoord (wat ik ook antwoord) is het begin van een gesprek dat van de hak op de tak springt. We hebben het over een tentamen, dan over masterprogramma’s, dan over carrièreperspectieven aan de universiteit. Maartje wil graag werkgroepen begeleiden. Ze zou ook wel professor willen worden, en een proefschrift schrijven (in die volgorde, geloof ik). Ze vindt het een aantrekkelijk idee om haar naam boven een artikel te zien staan, maar in een voetnoot mag ook.

Ze is slim, eager en ambitieus, ze heeft oplossingen voor problemen die nog moeten worden bedacht en ze weet ook nog niet zo goed wat ze wil, een combinatie die haar onstuitbaar maakt. Als een knikker in een flipperkast stuitert ze door de gangen. Iemand heeft haar ooit wijs gemaakt dat ze ADHD heeft, en dat gelooft ze nu zelf ook.

Ik niet.

Ik geloof dat ze iemand is die niet past in ons ‘systeem’ van vooropgezette studiepaden met passende studielasturen, voorgeschreven programma’s en aanvullende toets mogelijkheden, en standaardantwoordmodellen die in een matrix gegoten kunnen worden.

Ik zeg niet dat ons systeem remmend werkt in het geval van Maartje. Ik zeg ook niet dat dat systeem in het algemeen niet werkt. Voor het gros van onze studenten werkt het prima, en als we weer gevisiteerd worden kunnen we die hele papierwinkel naar de commissie schuiven en laten zien: we zijn op de goede weg. Maar voor Maartje werkt het anders. Ze laat zich niet leiden door het systeem, ze maakt zich eigen wat ze nodig heeft en eigent zich daarnaast allerlei vrijheden toe die niet bij haar status passen. Dat ze daarbij haar neus stoot neemt ze op de koop toe.

Ik mag dat wel. Het herinnert me er aan dat ons onderwijs bedoeld is om studenten zich te laten ontwikkelen.