Haarhuis, J.C.M. (Jan)

One size fits all onderwijs… of toch niet?

‘Hoezo meer IT toepassingen in mijn onderwijs? Ik geef college met een krijtje en dat gaat uitstekend. Bovendien denken mijn studenten er net zo over. Ze willen gewoon dat iemand ze vertelt hoe het zit’. De universitair hoofddocent die tegenover me zit, is stellig. Zo stellig dat ik hem nog eens diep in de ogen kijk. Heb ik een gevoelig punt geraakt? Of schept hij heimelijk genoegen in het licht provoceren en is hij vooral op zoek naar een mooie discussie?

Vermoedelijk beide.

Het onderwerp onderwijs en IT maakt veel los. Meer dan ik dacht toen ik mijn eerste meters maakte als Programmamanager Onderwijs en IT. De laatste maanden heb ik veel met docenten gepraat over de transformatie die ons onderwijs doormaakt: van traditioneel, face to face onderwijs naar een blended vorm waarbij het face to face onderwijs wordt ondersteund met online leren.

Uitgangspunt was en is “Hoe geef je het beste onderwijs? En wat heb je daarvoor nodig?”. Dus nadrukkelijk geen charmeoffensief voor leuke IT-toeters en -bellen in het onderwijs, maar vooral goed luisteren naar de behoeften en ideeën van professionals die dagelijks bezig zijn met het opleiden van onze ruim 30.000 studenten. En hen faciliteren met de middelen van nu.

Wat opvalt is dat flink wordt geëxperimenteerd. De afgelopen jaren zijn UU-breed verschillende voorzieningen getroffen en zijn er ruim 130 projecten opgestart. Van e-lectures, kennisclips, digitaal toetsen en digitale feedbacksystemen, zelfstudiemodules, learning analytics, het toepassen van didactische tools in Blackboard tot simulaties en serious games. Veelal binnen faculteiten. En steeds vaker in samenwerkingen tussen faculteiten.

Kortom: IT in het Utrechtse onderwijs is niets nieuws. We passen het al dagelijks toe. En dat levert prikkelende vragen op. Leveren deze inspanningen wel de gewenste resultaten op? Wordt het onderwijs beter? Versterken we met deze tools het leerproces? Verandert de rol van de docent en de student? Vragen waarop geen eenduidig antwoord kan worden gegeven. Tenslotte zijn e-learning tools niet in iedere onderwijssituatie de meest geschikte didactische tool. We moeten bij het ontwerpen van ons onderwijs in ieder geval de didactiek als uitgangspunt blijven nemen en dus niet allerlei digitale tools klakkeloos toevoegen.

Een didactisch concept waarover al veel is geschreven is blended learning. Hierbij vindt een combinatie plaats van online en face to face onderwijs. Voordeel van blended learning is dat het niet een vast format kent, maar ruimte laat bij de docent om online tools op maat in zijn of haar onderwijs toe te passen. Dit lijkt goed te passen bij het Utrechts onderwijsmodel dat zich kenmerkt door kleinschalig en activerend onderwijs, waarbij de student centraal staat en verantwoordelijk is voor zijn eigen ontwikkeling en studievoortgang. Online tools geven immers de mogelijkheid om het onderwijs kleinschalig aan te (blijven) bieden, omdat de capaciteit van docenten anders – effectiever? – wordt benut.

De universiteit biedt hulp aan bij tal van projecten en experimenten. Niet om blended learning aan te bieden als one size, fits all. Maar vooral om docenten ondersteuning te geven bij hún activiteiten om het onderwijs te verbeteren. En daarbij geen kans onbenut laten. Hierover wisselen we graag met je van gedachten op de Onderwijsparade en op dit online platform. Wordt vervolgd!

Jan Haarhuis
Programmamanager Onderwijs & IT